مختصر در مورد معادن ایران

کشور پهناور ایران حدود ۷ درصد از معادن دنیا را با ارزش ۱۰۰ میلیارد دلار به خود اختصاص داده است. همچنین توانسته رتبه‌ی نخست در تولید گاز طبیعی و رتبه‌ سوم نفت جهان را با۱۵۸٫۷ میلیارد بشکه از آن خود کند.

اکثر این منابع طبیعی و معادن با ارزشی که خداوند به کشور ما ارزانی داشته است در محوطه باز و در کلاس جهانی قرار دارند. از این معادن می‌توان به معدن مس سرچشمه، معدن سنگ آهن سنگان، معدن روی مراغه، معدن گل گهر سیرجان و معدن روی انگوران اشاره نمود.

معادن ایران

همانطور که میدانید ایران از نظر ذخایر معدنی و زیر زمینی بسیار غنی است که با دارا بودن ۳۷ بیلیون تن ذخایر کشف شده، ۵۷ بیلیون تن ذخایر بالقوه و حدود ۶۸ نوع ماده معدنی غیرنفتی در بین ۱۵ قدرت معدنی جهان قرار گرفته است. مهمترین این معادن عبارتند از:

گاز طبیعی: گاز طبیعی نوعی سوخت فسیلی گازی شکل است که اثرات زیان‌آور کمتری نسبت به سوخت‌های فسیلی دیگر برجای می‌گذارد. همچنین بعنوان منابع تجدیدناپذیر شناخته می‌شود.

نفت: نفت یا پترولیوم یک مایع غلیظ و افروختنی با ‌رنگ‌های قهوه‌ای سوخته، سبز تیره و یا سیاه است که در لایه‌های بالایی بخش‌هایی از پوسته‌ی زمین پیدا می‌شود.  طلای سیاه نام دیگر نفت است. این مایع ارزشمند جز سوخت‌های فسیلی و تجدید ناپذیر است.

آهن: فلز آهن با نماد شیمیایی Fe در نخستین دوره‌ی فلزهای واسطه جدول تناوبی قرار گرفته است. آهن از نظر جرم، بزرگترین عنصر سازنده زمین است. همچنین چهارمین عنصر متداول در پوسته و اصلی‌ترین عنصر سازنده‌ی هسته بیرونی و درونی زمین محسوب می‌شود.

زغال سنگ: این کانی سیاه رنگ از پسماند مواد گیاهی دوران‌های قدیم زمین‌شناختی به وجود آمده است. همچنین به‌عنوان ماده اولیه‌ی برخی صنایع شیمیایی برای تولید روغن، گاز، قطران، کُک و سوخت کاربرد دارد.

روی: روی یا زینک دارای رنگ سفید متمایل به آبی بوده که بر اثر مجاورت با هوا تیره رنگ می‌شود و در هنگام سوختن رنگ سبز براقی مشاهده می‌شود. روی چهارمین فلز مورد استفاده در دنیا است. همچنین در ساخت آلیاژهای مختلفی مانند  فولاد گالوانیزه و برنج استفاده می‌شود.

سرب: سرب در طبیعت به شکل کانی به نام گالن پیدا می‌شود. این فلز تشعشعات هسته‌ای را از خود عبور نمی‌دهد.

مس: از ویژگی‌های فلز خالص مس می‌توان به شکل‌پذیری و رسانایی گرمایی و الکتریکی بالا،، نرم و چکش خوار بودن اشاره نمود. گفتنی است مس در برابر هوای آزاد به رنگ قرمز مایل به نارنجی است. بشر هزاران سال است که از این فلز استفاده می‌کند.

طلا: این فلز نرم و چگال و شکل‌پذیر به رنگ زرد روشن و براق است که در مجاورت هوا و آب زنگ نمی‌زند و تغییر رنگ نمی‌دهد. طلا صورت خالص در طبیعت به صورت دانه‌ای یا تکه‌ای در میان سنگ‌ها، کانی‌های بلوری شده و مواد ته‌نشینی آبرفتی یافت می‌شود.همچنین در میان کانی‌ها به صورت ترکیبی با دیگر عنصرها به ویژه تلوریم دیده شده اما فراوان نیست.

به روایت ایمیدرو کل ذخایر طلای معدنی شناخته شده در ایران حدود ۳۰۰ تن برآورد شده که عمده‌‌ی این معادن در موته-آستانه و منطقه‌های تکاب داشکسن و منطقه شرق ایران شامل  تنگستن، حوزه فلززایی طلا، طلای ده سلم خوسف، پلی متال بینالود حوزه فلززایی مس، پلی متال خاش – زاهدان و آنتیموان قرار دارند.

سنگ‌های قیمتی: این سنگ‌ها به عنوان جواهر یا زیورآلات مانند فیروزه کاربرد دارند.

نقره: نقره فلزی سفیدرنگ، نرم، جذاب و براق که در مقایسه با تمامی عناصر از بالاترین میزان رسانایی الکتریکی و رسانایی گرمایی برخوردار است. این فلز در طبیعت به صورت خالص و هم به شکل آلیاژ طبیعی همراه با طلا و دیگر فلزات و در برخی سنگ‌های معدنی پیدا می‌شود. گفتنی است بیشترین تولید نقره جهان هنگام استخراج روی، نیکل، سرب و مس به دست می‌آید. ایران با ۳٫۴ میلیون اونس تولید نقره در رتبه نوزدهم دنیا قرار دارد.

منگنز: این فلز در طبیعت به صورت آزاد وجود ندارد و معمولا در مجاورت آهن است. یکی از مهمترین کاربردهای منگنز در آلیاژهای فلزی به‌ویژه فولاد ضدزنگ (استنلس استیل) است.

کرومیت: تنها سنگ معدن کروم کانی کرومیت است.

تیتانیوم:  فلزی واسطه با رنگ نقره‌ای و براق است که چگالی آن کم بوده و از مقاومت بالایی در برابر خوردگی در آب دریا، تیزآب سلطانی و کلر برخوردار است.

اورانیوم:  اورانیوم جزئی از خانواده آکتینیدها بحساب می‌آید و فلزی نقره‌ای-خاکستری رنگ است. این عنصر دارای خصلت ضعیف رادیواکتیو می‌باشد.

قلع: قلع در بسیاری از آلیاژها استفاده می‌شود. فلزی نقره‌ای رنگ بوده که خاصیت چکش خواری خوبی دارد و به سادگی اکسید نمی‌شود و در برابر خوردگی مقاومت دارد.

گچ: گچ به فرم قشرهای نسبتا ضخیم و کلفت یافت می‌شود که آن را از دل زمین استخراج می‌کنند. گچ در ایران تقریبا در تمام مناطق کشور مانند کویر مرکزی از جمله اطراف تهران، سمنان، آذربایجان، جاجرود، اطراف مشهد، هرمزگان و … یافت می‌شود.

نمک: این ماده معدنی عمدتا از سدیم و کلر تشکیل شده است که در علم شیمی آن را سدیم کلرید نیز می‌نامند. نمک خوراکی به شکل معدنی در رسوب‌ها همچین چین خوردگی و ته‌نشین‌ها یافت و به شکل سنگ نمک استخراج می‌شود. همچنین در آب دریاها به مقدار فراوان وجود دارد که قابل برداشت است.

مواد شیمیایی پوسر: ماده ای که برای درمان استفاده می‌شود.

مونجید 

موقعیت ایران در منطقه

موقعیت ایران در منطقه و وجود کشورهای همسایه مانند عربستان و ترکیه که از از نظر ذخایر معدنی بسیار فقیر هستند و به دلیل آهنگ رشد و توسعه‌ی اقتصادی به منابع معدنی نیازمندند که ایران می‌تواند منبع خوبی برای تأمین نیاز آن‌ها بحساب بیاید. همچنین ایران با اختصاص ۱۸ درصد منابع گاز و ۹ درصد منابع نفتی به خود، توانسته جایگاه خوبی در میان کشورهای معدنی دنیا برای تأمین انرژی، فعالیت‌های معدنی به‌ ویژه در فرآوری و فلزات به دست آورد و با توجه به منابع زیادی که دارد قیمت انرژی تا ۵۰ درصد قیمت جهانی می‌باشد.

این موقعیت باعث ایجاد شرایطی شده که شرکت‌های بزرگ تمام عملیات مرتبط با معدن را در با قیمت تمام شده مناسب ایران انجام دهند و به بازارهای نزدیک منطقه صادر نمایند. همچنین وجود بازار مناسب مصرف در ایران و کشورهای منطقه،نیروی انسانی متخصص و تحصیلکرده بخش معدن، دسترسی به آب‌های آزاد و قیمت مناسب انرژی، ایران بعنوان یکی از کشورهای بسیار شاخص جهت سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ معدنی شناخته می‌شود.